Zadaniem pomocy społecznej w Polsce jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasady i możliwości.
Główne cele pomocy społecznej:
- Wsparcie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie do ich życiowego usamodzielnienia i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,
- Zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,
- Zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia
- Zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie,
- Integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,
- Stworzenie sieci usług socjalnych, adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.
Świadczenia z pomocy społecznej ustala się w przypadku:
ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczające placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzeń losowych i sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych lub ekologicznych.
Zasady ustalania pomocy społecznej
Świadczenia pomocy społecznej udzielane są na wniosek:
- osoby zainteresowanej
- jej przedstawiciela ustawowego
- innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Ośrodki pomocy społecznej znajdują się w każdej gminie – osoba lub rodzina może zgłosić się o przyznanie pomocy do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania.
Świadczenia pieniężne:
Zasiłek stały – świadczenie obowiązkowe przysługujące osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe stanowiące uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego
Zasiłek okresowy – świadczenie adresowane jest do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium oraz zasobach pieniężnych niewystarczających na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych, zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Okres, na jaki przyznane zostanie to świadczenie, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.
Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie.
Pomoc dla rodzin zastępczych.
Pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek opiekuńczo-wychowawczych, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz rodziny zastępcze.
Świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców.
Zasiłek celowy – świadczenie przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom nie posiadającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń zdrowotnych zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.
- Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego – może być przyznany osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego
- Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną – może być przyznany osobie lub rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej
- Specjalny zasiłek celowy – może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe
- Zasiłek celowy na zasadach zwrotu – świadczenie to może być przyznane w szczególnie uzasadnionych okolicznościach osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, ale pod warunkiem zwrotu całości lub części kwoty zasiłku
Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie – świadczenie nieobowiązkowe może być przyznane:
- w formie pieniężnej – w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nie oprocentowanej pożyczki
- w formie rzeczowej – polega na udostępnieniu maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających niepełnosprawnym pacę.
Świadczenia niepieniężne – to pomoc w postaci schronienia, posiłku odzieży. Udzielenie schronienia następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach dających schronienie. Świadczeniem niepieniężnym o charakterze obowiązkowym jest także sprawienie pogrzebu w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.
Poradnictwo i pomoc instytucjonalna – Ośrodek Pomocy Społecznej oferuje osobom i rodzinom pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego w szczególności prawnego, psychologicznego, pedagogicznego. Pracownicy socjalni udzielają również pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz utrzymaniu kontaktów z otoczeniem.
Można również liczyć na pomoc w postaci usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Taka pomoc przysługuje osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych.
W ramach systemu pomocy społecznej funkcjonują także placówki zapewniające środowiskową opiekę półstacjonarną. Są to ośrodki wsparcia, które zapewniają całodzienny pobyt, posiłki, podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno-kulturalne, edukacyjne, rehabilitacyjne.
Zadania z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną – w ramach pomocy społecznej realizowane są także zadania związane z opieką nad dzieckiem i rodziną. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców oraz dzieciom niedostosowanym społecznie następuje przez:
- organizowanie opieki w rodzinach zastępczych,
- zapewnienie opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie,
- pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży puszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, w tym pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i zatrudnienia,
- szkolenia, specjalistyczne poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12.03.2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz.593 z późn. zm.)
Więcej informacji na stronie: mops.olsztyn.prv.pl